Ὑπάρχει μία ἀρετή στή μοναχική ὁρολογία πού λέγεται ξενιτεία καί σημαίνει ἡ ἀναχώρησις ἀπό τήν πατρίδα καί ἡ ἄσκησις κάπου μακριά ἀπό τούς συγγενεῖς, ἀπό τούς δικούς μας, καί γενικότερα ἀπό τόν κόσμο. Σήμερα, λοιπόν, θά ποῦμε γι’ αὐτή τήν ἀρετή καί θά δεῖτε πῶς σχετίζεται μέ ὅλους καί δέν εἶναι ἀρετή μοναχική. Ὑπάρχει ἡ 13η Ὑπόθεση στόν Εὐεργετινό, στόν Α΄ Τόμο πού μελετᾶμε, ἡ ὁποία ἔχει τόν ἑξῆς τίτλο: «Ὁ ἀποτασσόμενος πρέπει νά ξενιτεύει, περί ποίας ξενιτείας πρόκειται καί ποιά ὠφέλεια προέρχεται ἐξ αὐτῆς καί ποιοί εἶναι οἱ καταλληλότεροι τόποι πρός ἄσκηση». Γιά ὅσους ἴσως εἶναι πρώτη φορά, λέμε ὅτι ὁ Εὐεργετινός εἶναι μία συλλογή, μία ἀνθολογία ἀπό Πατερικά κείμενα, τά ὁποῖα ὁδηγοῦν τόν χριστιανό, εἴτε εἶναι μοναχός εἴτε εἶναι λαϊκός, ἀπό τά πρῶτα στάδια τῆς πνευματικῆς ζωῆς μέχρι τά πιό ὑψηλά, ἀπό τά πρῶτα σκαλοπάτια τοῦ πνευματικοῦ ἀγώνα μέχρι τήν κορυφή. Ἐμεῖς εἴμαστε ἀκόμα στήν ἀρχή καί μᾶς μιλάει γιά ἀποταγή καί γιά ξενιτεία.
Προσέξτε ὅτι τήν ἴδια λέξη ἀποταγή καί ἀποτάσσομαι χρησιμοποιεῖ καί ἡ ἁγία μας Ἐκκλησία ὅταν βαφτιζόμαστε: «Ἀποτάσσῃ τῷ Σατανᾷ; Ἀποτάσσομαι. Καί πάσῃ τῇ πομπῇ αὐτοῦ;..». Ἑπομένως, ἡ ἀποταγή καί ἡ ξενιτεία ἀφορᾶ σέ ὅλους. Ὅλοι πρέπει νά ἀποταχθοῦμε τόν σατανᾶ, ὅλοι πρέπει νά ξενιτεύσουμε - νά ξενιτευθοῦμε, νά ἀποξενωθοῦμε ἀπό τόν σατανᾶ, ἀπό τά ἔργα τοῦ σατανᾶ, πού εἶναι ἡ ἁμαρτία, ἀπό τόν διάβολο καί ἀπό τόν κόσμο, ὁ ὁποῖος «ἐν τῷ πονηρῷ κεῖται», εἶναι θεμελιωμένος ἐπάνω στόν διάβολο.
- Καί θά πρέπει κι ἐμεῖς λοιπόν νά φύγουμε μακριά ἀπό τούς συγγενεῖς μας καί ἀπό τήν πατρίδα μας, ὅπως κάνουν οἱ μοναχοί;
Καί ὄχι ὅλοι βέβαια οἱ μοναχοί, ἀλλά αὐτοί πού τό ἐπιλέγουν. Γιατί καί κάποιοι ἐπιλέγουν νά μείνουν κοντά στήν πατρίδα τους, στούς συγγενεῖς τους, ὄχι βέβαια μέσα στό σπίτι τους, ἀλλά σέ ἕνα μοναστήρι πού νά εἶναι κοντά. Ὅμως θά δεῖτε ἐδῶ, πώς οἱ ἅγιοι συμβουλεύουν τούς μοναχούς νά φεύγουν μακριά. Εἶναι πιό μεγάλος ὁ μισθός τους ἀπό τόν Θεό, γιατί δέν ἔχουν τήν ἀνθρώπινη παρηγοριά, ἀλλά ἔχουν τήν παρηγοριά τοῦ Θεοῦ.
- Γιά ἕναν ὅμως γενικά ἁπλό χριστιανό, λαϊκό, πού ζεῖ μέσα στόν κόσμο, πῶς θά γίνει νά ἀποταχθεῖ ἀπό τόν διάβολο καί νά ξενιτεύσει γιά τόν Θεό;
Θά πρέπει, ὅπως λέει ἡ Ἁγία Γραφή, νά ἐξέλθουμε καί νά ἀφοριστοῦμε ἀπό τόν κόσμο καί τά τοῦ κόσμου τροπικά, ἐφόσον δέν μποροῦμε τοπικά. Τροπικά, δηλαδή ὁ τρόπος τῆς ζωῆς μας νά εἶναι εὐαγγελικός καί ὄχι κοσμικός. Καί ἀναγκαστικά τότε ὑπάρχει αὐτή ἡ τροπική θά λέγαμε ξενιτεία, ἡ ἀποξένωση ἐξαιτίας τοῦ διαφορετικοῦ τρόπου ζωῆς.
Ἕναν ἐπίσης ὁλόκληρο λόγο ἔχει γιά τήν ξενιτεία ὁ Ἅγιος Ἰωάννης τῆς Κλίμακος, ὁ τρίτος λόγος, καί μᾶς δίνει κι αὐτός ἕναν ὁρισμό. «Ξενιτεία εἶναι ἡ ὁριστική ἐγκατάλειψη ὅλων ἐκείνων πού ὑπάρχουν στήν πατρίδα μας καί πού μᾶς ἐμποδίζουν νά ἐπιτύχουμε τόν εὐσεβῆ σκοπό τῆς ζωῆς μας». Ὁ σκοπός τῆς ζωῆς μας θά πρέπει νά εἶναι τό καθ’ ὁμοίωση.
